Σπείρε μια πράξη και θα θερίσεις μια συνήθεια.

  Σπείρε μια συνήθεια και θα θερίσεις ένα χαρακτήρα.

  Σπείρε ένα χαρακτήρα και θα θερίσεις ένα πεπρωμένο.

  (Αποδίδεται στον Charles Reade)

 

Το να είναι κάποιος γονέας, είναι κάτι που δεν μαθαίνεται και δεν διδάσκεται πουθενά. Η ανάγκη του ανθρώπου να δημιουργήσει οικογένεια κι απογόνους τον οδηγεί αναπόφευκτα στον ρόλο του γονέα. Παρόλη την αμέριστη αγάπη ενός  γονέα προς το παιδί και τις ειλικρινείς προθέσεις του για να κάνει το καλύτερο, είναι λογικό στο μεγάλωμα ενός  παιδιού να παρουσιάζονται προβλήματα , απορίες και  διλήμματα.  

Η αλήθεια είναι ότι το όνειρο κάθε γονέα είναι να δει το παιδί του ευτυχισμένο, να δημιουργήσει υγιείς σχέσεις,  να ενταχθεί σωστά στην κοινωνία, να έχει επαγγελματικές επιτυχίες και  να αποκτήσει αναγνώριση και χρήματα.   Βέβαια, πριν και πέρα από όλα αυτά υπάρχει κάτι σημαντικότερο, η ψυχική υγεία του παιδιού, που είναι και η προϋπόθεση για έναν ευτυχισμένο άνθρωπο.  Αν η ψυχική ισορροπία διαταραχθεί, τότε θέσεις, οικογένεια , αξιώματα και ότι άλλο τα συνακολουθεί  όχι μόνο είναι περιττά αλλά και απρόσιτα από εκείνον που υποφέρει από ψυχολογικά προβλήματα. Κι όμως,  αυτή η τόσο απλή και πασίγνωστη αλήθεια, σε πολλές περιπτώσεις, δεν έχει συνειδητοποιηθεί πλήρως ούτε από την οικογένεια, ούτε από το σχολείο, τους δύο βασικούς φορείς της αγωγής του παιδιού.

Αρχικά, θα πρέπει να θεωρηθεί ως βασική αρχή ότι ο τρόπος που ένα παιδί βιώνει και αντιλαμβάνεται το περιβάλλον του, διαφέρει πολύ από τον τρόπο των ενηλίκων. Χρειάζεται να ληφθεί υπόψη  ότι η ψυχολογική κατάσταση ενός παιδιού, που για πρώτη φορά έρχεται σε επαφή με τον φυσικό και ανθρώπινο κόσμο δεν είναι πάντα ευχάριστη. Το περιβάλλον, όπου  γίνεται για το παιδί πόλος έλξης λόγω της έμφυτης εξερευνητικής του τάσης, βιώνεται συχνά ως πολυσύνθετο κι αλλόκοτο, ακόμα κι ως  πηγή φόβου και αβεβαιότητας. Η περιέργειά του να αναγνωρίσει τα αντικείμενα γύρω του πληρώνεται συχνά με τραυματισμούς ή και παρατηρήσεις από τους γονείς του. Επίσης,  αρκετές φορές οι άνθρωποι και τα πράγματα συμπεριφέρονται τόσο παράξενα για το παιδί.  Μια μπάλα για παράδειγμα,  πηδά όταν πέφτει στο πάτωμα, ενώ ένα βάζο κομματιάζεται. Το μπαλόνι ακολουθεί το παράδειγμα της μπάλας, αλλά σε μια στιγμή ακούγεται ένα μπαμ και εξαφανίζεται. Ενώ ο πατέρας μπορεί να καπνίζει, στο νήπιο απαγορεύεται. Στην μητέρα επιτρέπεται να βάζει το κοτόπουλο στο φούρνο αλλά όχι στο μικρό. Αν θελήσει να ψήσει το πλαστικό του κοκοράκι στον ίδιο φούρνο μαζί με το κοτόπουλο της μητέρας, θα τιμωρηθεί. Όσα για εμάς τους μεγάλους  φαίνονται αυτονόητα, για ένα νήπιο μπορεί να είναι ακατανόητα.

Αρκετές μελέτες έχουν δείξει πως οι γονείς διαφέρουν ως προς την ανεκτικότητα που μπορούν να δείξουν σε μια μορφή «κακής» συμπεριφοράς. Δηλαδή, ως προς τον τρόπο που αντιμετωπίζουν τα παιδιά τους. Πολλοί στοργικοί και αφοσιωμένοι γονείς δεν καταφεύγουν στους ψυχολόγους, χάρη στην μεγάλη τους ανεκτικότητα. Μολονότι τα παιδιά τους μπορεί να έχουν από μικρά συνήθειες όπως να τρώνε τα νύχια τους, να σκαλίζουν την μύτη τους ή να είναι υπερκινητικά ή επιθετικά, χάρη στην υπομονετική στάση των γονέων τους, εξελίσσονται σε αρκετά ευτυχισμένους και καλά προσαρμοσμένους ενήλικες.

Αντιθέτως, κάποιες «δύσκολες» συμπεριφορές των παιδιών όπως κάποια νευρικά ξεσπάσματα,  επιθετικότητα ,ή η έλλειψη συνεργασίας . αντιμετωπίζονται από πολλούς γονείς με αυστηρότητα, τιμωρίες και φωνές. Αυτές οι τακτικές, οδηγούν στην αποξένωση, δημιουργούν στο παιδί φόβο, ντροπή, ενοχές και κυρίως  δεν είναι λειτουργικές για να κατανοηθούν οι λόγοι που μπορεί να οδήγησαν ένα παιδί σε τέτοιες αντιδράσεις.

Τα παιδιά, έχουν ένα μοναδικό και εντελώς διαφορετικό τρόπο να επικοινωνήσουν αυτό που τους συμβαίνει. Για παράδειγμα, αν αρρωσταίνει ένα παιδί συχνά, θα μπορούσε να είναι ο τρόπος του να δείξει ότι χρειάζεται περισσότερη προσοχή και φροντίδα ή αν αρνείται να φάει, θα μπορούσε να είναι μια μορφή διαμαρτυρίας απέναντι σε κάτι που το δυσαρεστεί.

Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να έχουν έναν ικανοποιητικό βαθμό αυτογνωσίας, έτσι ώστε να μην επαναλάβουν τα λάθη και τις δυσλειτουργικές συμπεριφορές που έμαθαν από τις δικές τους οικογένειες.   Έχει διαπιστωθεί ότι αρκετές φορές  ο λόγος που παραπέμπεται ένα παιδί σε ψυχολόγο σχετίζεται περισσότερο με την σχέση που έχουν οι γονείς μεταξύ τους και με τον χαρακτήρα τους και λιγότερο με το αν πραγματικά το παιδί έχει πρόβλημα.

Τα παιδιά είναι σαν αλεξικέραυνα, είναι δηλαδή τόσο ανοικτά κι ευαίσθητα που απορροφούν αμέσως τα δυναμικά μέσα στο περιβάλλον  τους. Αντιλαμβάνονται και νοιώθουν, συνειδητά ή ασυνείδητα, οτιδήποτε συμβαίνει στην οικογένεια και το εκφράζουν μέσα από τις συμπεριφορές τους. Στην πραγματικότητα, η συμπεριφορά ενός παιδιού είναι πολλές φορές ένα καθαρός, γνήσιος και πραγματικός δείκτης για την ποιότητα του περιβάλλοντός του. Κι έτσι θα πρέπει να αντιμετωπίζεται. Συνεπώς,  μια βασική προϋπόθεση  για ουσιαστική επαφή με το παιδί, είναι να κατανοηθεί ο τρόπος που το ίδιο αντιλαμβάνεται το περιβάλλον του, να δούνε δηλαδή οι γονείς και οι δάσκαλοι τον κόσμο μέσα από τα μάτια του παιδιού, ώστε να υπάρξει πραγματική και παραγωγική επικοινωνία. Τα παιδιά είναι η ελπίδα, είναι το μέλλον, είναι οι μεγάλοι μας δάσκαλοι.

Εκτύπωση Email