Ο θυμός θεωρείται ως ένα από τα βασικά συναισθήματα και τις περισσότερες φορές είναι δύσκολα διαχειρίσιμος κι από το ίδιο το άτομο που τον βιώνει αλλά και από το περιβάλλον του. Ως έντονο συναίσθημα, με ισχυρή ενέργεια, επιφέρει άμεσα αλλαγές στην βιοχημεία του ατόμου.
  Αυξάνονται τα επίπεδα της κορτιζόλης, που θεωρείται η κατεξοχήν ορμόνη του στρες καθώς και οι τιμές της νορεπινεφρίνης, ή νοραδρεναλίνης μιας ορμόνης που δρα και ως νευροδιαβιβαστής, κι ανάλογα με τη συγκέντρωσή της στον εγκέφαλο, μπορεί να προκαλέσει διάφορα συμπτώματα, όπως ευεξία ή πανικό.

  Επίσης, πολύ συχνά παρατηρείται αύξηση της αρτηριακής πίεσης, των καρδιακών παλμών και των τιμών του σακχάρου στο αίμα.

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ο θυμός να εκφραστεί με έναν άμεσο, υγιή και παραγωγικό τρόπο. Πολλές φορές  αναπτύσσεται σταδιακά κι αν δεν εκφραστεί την κατάλληλη στιγμή, μπορεί εύκολα να μετατραπεί από μια απλή ενόχληση σε οργή που μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές ρήξεις και να καταστρέψει σημαντικές σχέσεις. Ας πάρουμε για παράδειγμα, ότι παρόλο που ένα άτομο ενοχλείται γιατί ο φίλος του αργεί συστηματικά στα ραντεβού τους, δεν έχει εκφράσει ποτέ την ενόχλησή του. Πολύ πιθανόν λοιπόν, να παρατηρηθούν τα παρακάτω στάδια:

 

-          Παράπονο: Καλά, δεν με σκέφτεται που περιμένω;

-          Γκρίνια: Μα εγώ είμαι πάντα συνεπής, γιατί δεν με σέβεται; νιώθω κορόιδο…..

-          Απογοήτευση: Τελικά οι άνθρωποι δεν έχουν φιλότιμο και σεβασμό, κρίμα….

-          Θυμός: Ε, δεν πάει άλλο, χρειάζεται να του τα ψάλλω, αρκετή υπομονή  έκανα….

-          Οργή: Δεν το περίμενα από σένα αυτό, δεν θέλω να σε ξαναδώ ποτέ, είσαι…..

Το δικαίωμα του ανθρώπου στο να βιώνει και να εκφράζει τον θυμό του, δεν αναγνωρίζεται εύκολα. Αντιθέτως, πολλές οικογένειες δεν επιτρέπουν στα παιδιά να νοιώσουν θυμό και πολύ γονείς ανησυχούν ή νοιώθουν αμήχανα και άβολα όταν το παιδί τους εκδηλώνει γκρίνια ή θυμό. Επίσης, σε πολλά οικογενειακά ή κοινωνικά συστήματα απαγορεύεται η έκφρασή του και ένας θυμωμένος άνθρωπος, συχνά αντιμετωπίζεται με δυσπιστία, φόβο, αποστροφή ή και με υποτίμηση. Συνεπώς, και λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη του ατόμου να είναι αρεστό και αποδεκτό, ο θυμός καταπιέζεται και μπορεί, ως αποτέλεσμα της καταπίεσης, να εκφραστεί τελικά πολύ ορμητικά ή πολύ συγκεκαλυμμένα. 

Μέσα στα πλαίσια της παθητικής έκφρασης του θυμού, ένα άτομο μπορεί να υιοθετήσει άλλους πιο έμμεσους τρόπους για να τον εκφράσει, όπως την  χειραγώγηση, την γελοιοποίηση, την υποτίμηση, τον σαρκασμό, την ειρωνεία ή και την σιωπή. Από την άλλη πλευρά, η συμπεριφορά ενός οργισμένου ανθρώπου, μπορεί να περιλαμβάνει την βία, λεκτική ή και σωματική, εκφοβισμό, μηδενική ανοχή, έλλειψη υπομονής, αυταρχισμό, αυστηρή κριτική για τους άλλους και για τον εαυτό του κι έντονες συγκρούσεις.  

Ένα άτομο που παρουσιάζει κάποια από τις παραπάνω συμπεριφορές, χρειάζεται να βοηθηθεί ώστε να μπορέσει να έρθει σε επαφή με τον θυμό του, και να τον εκφράσει ελεύθερα, χωρίς κριτική, ντροπή και ενοχές. Επίσης, είναι σημαντικό να αντιληφθεί ότι ο θυμός του, ακόμα και αν εκφράζεται δυσλειτουργικά, έχει κάποια βάση, ότι έχει λόγους για να νοιώθει έτσι, ακόμη και αν αυτοί οι λόγοι δεν είναι εμφανείς ή θεωρούνται ασήμαντοι. Υπάρχουν πολλές αιτίες που μπορούν να οδηγήσουν κάποιον να νιώθει έτσι, όπως για παράδειγμα η αδικία, η απόρριψη, η εγκατάλειψη, η αδιαφορία ή η προδοσία.   Επιπλέον, θα ήταν χρήσιμο να τεθούν κάποια βασικά ερωτήματα, όπως:

-           Ήταν επιτρεπτός ο θυμός σαν συναίσθημα στην οικογένεια;

-           Ο φόβος ή και άλλα συναισθήματα επιτρέπονταν;

-          Μήπως δεν επιτρέπονταν ο φόβος ή η λύπη κι εκφράζονταν με θυμό;

 

 Επίσης, είναι σημαντικό το άτομο αυτό να αντιληφθεί τους λόγους που μπορεί να τον εμποδίζουν να έρθει σε επαφή με τον θυμό του και να τον εκφράσει. Κάποιες περιοριστικές πεποιθήσεις μπορεί να τον δυσκολεύουν είναι:

 

-          Οι άλλοι είναι δυνατότεροι από εμένα κι αν συγκρουστώ μαζί τους  θα   πονέσω.

-          Από πολύ μικρός ξέρω ότι ο θυμός είναι κάτι κακό

-          Όταν θυμώνω γίνομαι κακός κι αντιπαθητικός και δεν θα με αγαπάνε.

-          Όταν εκφράζω τον θυμό μου σε κάποιο κοντινό μου πρόσωπο, τότε το προδίδω.

-          Δεν πρέπει να πληγώνω τους άλλους.

-          Μπορεί να χάσω τον έλεγχο και να κάνω κάτι κακό.

-          Έχω δικαίωμα να θυμώνω μόνο όταν είμαστε σίγουρος πως έχω απόλυτο δίκιο.

 

Στον αντίποδα βέβαια, υπάρχουν και οι ακραίες και πολύ έντονες εκφράσεις του θυμού. Σε αυτή την περίπτωση, χρειάζεται να διερευνηθούν οι αιτίες που μπορεί να οδηγήσουν σε τέτοιες συμπεριφορές.  Πιθανόν να υπάρχουν κάποιες περιοριστικές, συνειδητές ή ασυνείδητες πεποιθήσεις όπως:

 

-          Είμαι  και φαίνομαι δυνατός όταν επιβάλλω την γνώμη μου.

-          Θα ακουστώ και θα κερδίσω το δίκιο μου μόνο όταν υψώνω την φωνή μου.

-          Οι άλλοι είναι υποχρεωμένοι να δεχθούν την οργή μου.

-          Οι άνθρωποι με εκτιμούν και με υπολογίζουν μόνο όταν υπερισχύω κι επιβάλλομαι.

-          Αν με φοβούνται, τότε με σέβονται.

-          Αν κάποιος δεν με καταλαβαίνει ή δεν συμφωνεί μαζί μου, τότε έχω το δικαίωμα να είμαι επιθετικός.  

 

Μια σημαντική αλλαγή στην ζωή ενός ατόμου που θα του προσφέρει δύναμη κι ανακούφιση είναι να του γίνει συνειδητό ότι:

       -     Έχει την επιλογή να κάνει τον θυμό  δημιουργικό ή καταστροφικό.

       -     Μπορεί να τον στρέψει προς τους άλλους ή προς τον εαυτό του, όμως αν εκφραστεί με σωστό τρόπο βοηθάει στα λειτουργικά όρια.   

       -     Επειδή σχετίζεται με την έλλειψη ανοχής στην ματαίωση, όσο περισσότερο μαθαίνουμε να τον διαχειριζόμαστε, τόσο πιο πολύ ενηλικιωνόμαστε και δυναμώνουμε.

      -     Τελικά, επειδή ότι μας θυμώνει μπορεί και να μας ελέγχει, μια η υγιής σχέση με τον θυμό μας μπορεί να μας οδηγήσει προς την αυτονομία.   

 

 

 

 

Εκτύπωση Email